Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri U Thant, bu gece (Çarşamba) Kıbrıs üzerinde savaşı önlemek için acil çabalara katıldı. İstanbul'daki Türk kalabalığı, adaya bir istila çağrısı yaparak yükseliyordu. U Thant, Kıbrıs üzerindeki herhangi bir savaşı önlemek için kendi alt sekreterlerinden biri olan Dr. Jose Rolz-Bennett'i Ankara'ya kişisel bir çağrıyla göndereceğini açıkladı. Bu temsilci daha sonra Atina ve Lefkoşa'ya gidecekti. Başkan Johnson da üç başkente kişisel bir temsilci gönderdi.
Yeni kriz, geçen hafta meydana gelen olaylar tarafından tetiklendi, bu olaylarda yaklaşık 20 Türk-Kıbrıslı öldü. Bu gerilimi takiben hem Yunanistan hem de Türkiye silahlı kuvvetlerini alarma geçirdi. Raporlara göre, ana karadaki Türk kuvvetleri, sadece 45 (72 km) uzaklıkta olan Kıbrıs'a sefere hazır durumda. Bugün Türk radyosunun hava durumu raporlarını yayınlamayı durdurması, Türkiye'nin Kıbrıs'taki Türk-Kıbrıslı azınlığı koruma yönündeki uzun vadeli taahhüdünü yerine getirmeye hazırlandığı spekülasyonlarına yol açtı.
Yunan ve Yunan-Kıbrıslı kuvvetlerin tartışmalı komutanı General George Grivas'ın istifasını teklif ettiği yönündeki bir haber, gerilimi hafifletmeye yetmedi. General Grivas, Pazartesi günü Lefkoşa'dan Atina'ya gitti ve hemen başkentteki villasında gizlenmeye başladı.
Kıbrıs krizinin çözümüne doğru bir adım olarak Türkiye'nin Yunanistan'dan talep ettiği iddia edilen diğer Türk talepleri şunlardır: Yunan askerlerinin çekilmesi; son zamanlardaki silahlı çatışmalarda ölen Türk-Kıbrıslıların tazminatı; Yunan-Kıbrıslı örgütlerin üyelerinin silahsızlandırılması; ve Türk-Kıbrıslı azınlık toplumuna yönelik "baskının" sonlandırılması.
Anlaşmaya göre adada 950 Yunan askeri ve 650 Türk askeri olmalıydı. Ancak gayriresmi tahminler, adada 15.000 Yunan düzenli askeri ve 1.200 Türk askeri bulunduğunu söylüyor. İki taraf arasında birçok ülkeden gelen 4.500 Birleşmiş Milletler askeri ve 170 polis bulunuyor. Birleşmiş Milletler askerleri silah taşıyor ancak sadece son derece acil durumlarda kullanma emri verilmiştir. Şu ana kadar BM kuvveti henüz tepki amaçlı bir el atma dahi yapmadı. Sürekli ikna ve devamlı devriye gezme yoluyla büyük kitlesel şiddet patlamalarını önlemeyi başardılar.
Kıbrıs uzun zamandır bir gerilim kaynağı olmuş ve şu anki kriz, 1964'te de Türkiye'nin istila tehdidiyle karşılaştığı en kötü durumdur. Son haftalarda Trouble, Kophinou Türk-Kıbrıslı köyündeki çatışmalar sonucu orada çoğunluğu Türklerden oluşan 25 kişinin ölmesiyle patlak verdi.
Sovyet hükümeti tansiyonun düşürülmesini istedi ve Amerika, Kanada ve İngiltere, durumu yatıştırmak için yakın işbirliği içinde çalışıyor. Kanadalı bir plan, Birleşmiş Milletler kuvvetinin hızla artırılmasını ve adada bulunan Yunan ve Türk kuvvetlerinin azaltılmasını öngörüyor, bu planın üzerinde düşünüldüğü bildiriliyor.
|