**Bölüm 1: Sirtolar ve Mendil Oyunu**
Sirtolar, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin dikkate değer oyun havası türleri arasında yer alır. Araştırmalar, Kıbrıs'ta sirtoların genellikle "Mendil oyunu" olarak adlandırıldığını göstermektedir.
Türkiye'de çalınan ve oynanan sirtolar, farklı ölçü ve karakterlere sahip olsa da, Kıbrıs Türkleri ve Rumları tarafından icra edilen sirtolar genellikle 2/4 ölçüsünde yer alır. Bu ölçü, sirtoların belirgin bir özelliğidir ve diğer oyun havalarından ayrılır.
Sirtolar genellikle orta tempoda, neşeli ve maskülen bir karakter sergiler. Bu oyun havaları özellikle düğünler, bayramlar ve diğer özel etkinliklerde seslendirilir. Sirtoların icrasında klarnet, ud, darbuka, zil ve keman gibi çeşitli enstrümanlar sıkça kullanılır.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin zengin kültürel mirasına katkıda bulunan sirtolar, özellikle Kıbrıs adasında yaşayan insanların kültürel kimliğinin önemli bir parçasını oluşturur. Bu oyun havaları, Kıbrıs'ta yaşayan insanların müzik ve dans sevgisini ifade eder.
Sirtolar, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin vurgulanan oyun havası türleri arasındadır. Sirtolar genellikle düğünler, bayramlar ve özel etkinliklerde icra edilir ve özellikle Kıbrıs adasında yaşayan insanların kültürel kimliğine önemli bir katkı sağlar.
Sirtoların diğer oyun havalarından farklılıkları vardır. Örneğin, düğünlerdeki karşılamalardan sonra birinci karşılamanın veya çiftetellinin başlangıcında görülen taksim, sirtolarda bulunmaz. Bunun yerine, sirtoların orta bölümlerinde taksim yapılır. Bu taksimler, genellikle müzisyenlerin enstrümanlarını dinleyicilere tanıttığı ve dansçıların ritme uyum sağladığı anlar için yapılır.
Bazı sirtolarda giriş veya orta bölümlerde marş ritmi veren bir ritm kalıbı kullanılır. Bu ritm kalıbı, sirtoların kendine özgü karakteristik özelliklerinden biridir ve diğer oyun havalarından ayrılır. Sirtoların icrasında klarnet, ud, darbuka, zil ve keman gibi enstrümanlar sıkça kullanılır.
Sirtoların çalınması ve oynanması, Kıbrıs adasında yaşayan insanların müzik ve dans kültürüne olan ilgisini yansıtır. Bu oyun havaları, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin zengin kültürel mirasına katkıda bulunur ve Kıbrıs adasının kültürel kimliğinin önemli bir parçasını oluşturur.
Kıbrıs adasında yaygın olarak bilinen Mendil Oyunu, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin önemli oyun havası türleri arasında yer alır. Yapılan incelemeler, bu oyun havasının büyük olasılıkla "Şehir (Bolidigo) Sirtosu" adlı bir sirtodan türediğini göstermektedir. Kaynak kişilerin çoğu, Mendil Oyunu olarak bilinen ezginin temelde "Şehir Sirtosu" olduğunu ifade etmiştir.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin diğer oyun havalarından farklı olarak, sirtoların girişinde taksim unsuru bulunmaz ve bunun yerine taksimler sirtoların orta bölümlerinde gerçekleştirilir. Bu oyun havaları genellikle orta hızda, neşeli ve maskülen bir karakter sergilerler.
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, 19. yüzyılın sonlarına doğru sirtolar popülerlik kazanmış ve çeşitli besteciler tarafından farklı sirtolar bestelenmiştir. Özellikle Kıbrıs'ta yaygın olarak icra edilen Aziziye Sirtosu, Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz tarafından bestelenmiş ve Kıbrıs Türkleri ile Rumları tarafından hemen hemen aynı şekilde ve aynı adla çalınmaktadır.
**Bölüm 2: Aziziye Sirtosu ve Farklı Adları**
Aziziye Sirtosu, kaynak kişilerin ve Kıbrıs Rumlarının çaldığı versiyonuyla, Kıbrıs Türklerinin çaldığından farklı bir şekilde orijinal nota uygun olarak çalınmaktadır. Bu farklılık, sirtoların çeşitli makamlarda çalınabilme yeteneğinden kaynaklanır.
Sirtolar, Kıbrıs adasında yaşayan insanların müzik ve dans kültürüne olan sevgisini yansıtır ve Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin zengin kültürel mirasına önemli bir katkı sağlar.
Sirtolar, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin dikkate değer oyun havası türleri arasında yer alır. Araştırmalara göre, toplam dokuz farklı sirtodan bahsedilmektedir. Videolara kaydedilen sirtolar (Mendil Oyunları) şu şekildedir:
1. Şehir Sirtosu - Bolidigo Sirtosu
2. Aziziye Sirtosu
3. İskele Sirtosu - Skalyadigo Sirtosu
4. Karagözlü Sirtosu - Suriye Sirtosu
5. Kma Sirtosu - Ancak bu sirtodan Kıbrıslı Rumlar tarafından çalınmamaktadır.
6. Sirto I - Kıbrıslı Rumlar tarafından Karagözlü Sirtosu olarak çalınır.
7. Sirto 2 - Ancak bu sirtodan Kıbrıslı Rumlar tarafından Laterna Sirtosu olarak çalınmamaktadır.
8. Sirto 3 - Kıbrıslı Rumlar tarafından Balıkçı Güzeli olarak çalınır.
9. Sirto Kozan - Ancak bu sirtodan Kıbrıslı Rumlar tarafından çalınmamaktadır.
Sirtoların farklı isimleri ve çalınma tarzları, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin çeşitliliğini ve zenginliğini gösterir. Bu oyun havaları, Kıbrıs adasında yaşayan insanların müzik ve dans sevgisini yansıtır ve Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin kültürel mirasına önemli bir katkı sağlar.
Kaynak kişilerin çoğunun, Şehir Sirtosunu Rumca adıyla "Bolidigo Sirto" olarak bildiği ve İskele Sirtosunu "Skalyadigo Sirto" olarak tanıdığı belirtilir. Ayrıca, sirtoların isimlerinin genellikle hatırlanamadığı ifade edilir.
Fakat birçok çalgıcının ve oyuncunun bu sirtoları çaldığı ve bu sirtolarla dans ettiği söylenir. Bu durum, sirtoların Kıbrıs adasındaki müzik ve dans kültüründe ne kadar önemli bir yer işgal ettiğini ve sıkça icra edildiğini gösterir.
Sirtolar, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin çeşitliliğini ve zenginliğini gösterir. Genellikle düğünler, bayramlar ve özel etkinliklerde çalınan sirtolar, Kıbrıs adasında yaşayan insanların müzik ve dans kültürüne olan sevgisini yansıtır ve Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin kültürel mirasına önemli bir katkı sağlar.
|