Kıbrıs'ta çok yaygın olarak oynanan oyun türlerinden bir tanesi, "Kadın Oyunları" diye de adlandırılan çiftetelli ve Arabiyelerdir. Bu oyunlar, düğün, sünnet, kına gecesi, ekin kaldırma gibi çeşitli nedenlerle oynanmaktadır. Yapılan uzun süren araştırmalar sonucunda, halkın bu dansları belli bir sıraya göre oynadıkları tespit edilmiştir.
Öncelikle, karşılamaların (Birinci, İkinci, Üçüncü, Dördüncü) oynandığı belirlenmiştir. Daha sonra, Mendil oyunları, sirtolar, zeybekler ve kadın oyunları oynanmaktadır. Bu sıra, Dramatize Oyunlar ve Kasap oyunlarıyla son bulmaktadır.
Bu sıralama, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin dans kültürünün bir parçasını oluşturmaktadır. Karşılamalar, Mendil oyunları, sirtolar, zeybekler ve kadın oyunları gibi farklı dans türleri, Kıbrıs adasındaki müzik ve dans kültürünün zenginliğini yansıtmaktadır. Bu kültür, yüzyıllar boyunca Kıbrıs'ın farklı bölgelerinde yaşayan insanların bir araya gelmesiyle oluşmuş ve günümüze kadar gelmiştir.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin dansları, sadece eğlence amaçlı değil, aynı zamanda toplumsal etkileşim ve iletişim için de kullanılmaktadır. Bu danslar, insanların birbirleriyle kaynaşmasına ve toplumsal ilişkilerin gelişmesine yardımcı olmaktadır.
Çiftetelli, Türkiye'nin her tarafında rastlanan, kadın oyunlarından biridir. Türkiye'li folklor araştırmacısı Şerif Baykurt, Çiftetelli için "disiplinsiz, çoğu zaman tek kişinin oynadığı bir oyun türüdür. Belli başlı bir bölgesi yoktur." şeklinde bir tanımlama yapmaktadır.
Çiftetelli, genellikle kadınlar tarafından oynanan bir dans türüdür. Oyuncular arasında bir lider seçilir ve liderin ritmine göre diğer oyuncular da dansa katılır. Çiftetelli, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde oynanır.
Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde farklı varyasyonları bulunan Çiftetelli, her bölgede farklı bir tarzda icra edilmektedir. Bazı bölgelerde daha yavaş bir ritimle oynanırken, bazı bölgelerde daha hızlı bir ritimle icra edilir. Bu farklılıklar, Türkiye'nin coğrafi ve kültürel çeşitliliğini yansıtmaktadır.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin kadın oyunları arasında da Çiftetelli bulunmaktadır. Kıbrıs'ta da Türkiye'deki gibi düğün, sünnet gibi özel günlerde oynanan bu dans türü, Kıbrıs adasının müzik ve dans kültürünün önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
Sayın Şerif Baykurt'un yaptığı tanımlamanın yanı sıra, Çiftetelli konusunda birçok benzer veya az farklı tanımlama yapılmıştır. Örneğin, çiftetelli bir oyun ve havası olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımlamada, çiftetelli'nin bir müzik türü olduğu ve dans edilen bir oyun havası olduğu belirtilmektedir.
Bazı kaynaklarda ise çiftetelli, göğüs ve göbek titreterek, gerdan kırarak oynanan bir oyun olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımlamada, çiftetelli'nin dansı sırasında vücudun belirli bölgelerinin kullanıldığı ve ritme göre hareket edildiği vurgulanmaktadır.
Çiftetelli, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde ve Kıbrıs'ta kadınlar tarafından oynanan bir dans türüdür. Oyuncular arasında bir lider seçilir ve liderin ritmine göre diğer oyuncular da dansa katılır. Çiftetelli, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde oynanır. Her bölgede farklı bir tarzda icra edilen Çiftetelli, Türkiye ve Kıbrıs adasının müzik ve dans kültürlerinin zenginliğini yansıtmaktadır.
Halk arasında yaygın bir terim olan "oyun havası", sanatsal değeri olmayan, daha çok hafif, eğlenmek amacıyla söylenen veya çalınan bir müzik türüdür. Oyun havaları, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınır ve dans edilir.
Türkiye'nin farklı bölgelerinde oynanan çiftetellilerin müzik yapısı incelendiğinde, Anadolu'da çalınanlardan biraz farklılıklar göze çarpar. Çiftetelliler, genellikle 9/8 zaman imzası kullanılarak çalınır. Bu zaman imzası, Türk müziğinin diğer formlarından farklıdır ve özellikle Ege bölgesinde sıkça kullanılır.
Çiftetellilerde, genellikle akordeon, klarnet, bağlama ve davul gibi enstrümanlar kullanılır. Bu enstrümanlar, çiftetellinin ritmik yapısına uygun olarak kullanılır ve dansa eşlik eder. Çiftetellilerin sözleri de genellikle halkın günlük yaşamından konuları ele alır ve genellikle mizahi bir dille yazılır.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin çiftetellileri de, Türkiye'deki çiftetellilere benzer özellikler gösterir. Ancak, Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin zenginliği ve çeşitliliği, çiftetellilerde de kendini gösterir ve farklı bir tarz ortaya çıkarır. Kıbrıs adasının kültürel ve tarihi geçmişi, çiftetellilerin müzikal yapısında da etkisini gösterir.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin önemli bir parçası olan çiftetelliler, genellikle 2/4'lük ölçüde çalınır. Bu ölçü, Türkiye'deki çiftetellilerden farklıdır ve Kıbrıs adasının müzikal geleneğinde kendine özgü bir yer tutar.
Kıbrıs'ta çalınan çiftetelliler arasında en bilinenleri şunlardır:
a- Kıbrıs Çiftetellisi: Kıbrıs adasının özgün müzikal geleneğinde önemli bir yere sahip olan bu çiftetelli, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınır ve dans edilir. Kıbrıs Çiftetellisi'nin sözleri de genellikle halkın günlük yaşamından konuları ele alır ve mizahi bir dille yazılır.
b- Bahriye Çiftetellisi: Kıbrıs adasının müzikal geleneğinde önemli bir yere sahip olan bu çiftetelli, genellikle denizcilerin şarkısı olarak bilinir. Bahriye Çiftetellisi'nin sözleri, denizci yaşamı ve denizle ilgili konuları ele alır.
c- Kadifeden Kesesi: Bu çiftetelli, genellikle kadınların oynadığı bir dans türüdür. Kadifeden Kesesi'nin sözleri, bir kadının hayatındaki değişimleri anlatır ve genellikle mizahi bir dille yazılır.
Kıbrıs Türk Halk Müziği'nin çiftetellileri, Türkiye'deki çiftetellilere benzer özellikler gösterir ancak Kıbrıs adasının müzikal geleneğine özgü farklılıkları da vardır. Bu çiftetelliler, Kıbrıs adasının kültürel ve tarihi geçmişini yansıtır ve adanın müzikal zenginliğini ortaya koyar.
Türkiye'de çalınan İstanbul çiftetellisi, Kıbrıs çiftetellisiyle benzer özellikler gösterir ancak müzikal yapısı ve ölçüsü farklıdır. İstanbul çiftetellisi, genellikle 4/4 (8/8) ölçüde çalınır.
İstanbul çiftetellisi, özellikle İstanbul'un müzikal kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bu çiftetelli, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınır ve dans edilir. İstanbul çiftetellisi'nin sözleri de genellikle halkın günlük yaşamından konuları ele alır ve mizahi bir dille yazılır.
İstanbul çiftetellisi, Kıbrıs çiftetellisine benzer bir tarzda çalınır ancak ölçüsü farklıdır. Kıbrıs çiftetellisi genellikle 2/4'lük ölçüde çalınırken, İstanbul çiftetellisi 4/4'lük (8/8'lik) ölçüde çalınır. Bu ölçü, Türk müziğinin diğer formlarından farklıdır ve özellikle İstanbul müziğinde sıkça kullanılır.
İstanbul çiftetellisi, genellikle klarnet, akordeon, bağlama ve davul gibi enstrümanlar kullanılarak çalınır. Bu enstrümanlar, çiftetellinin ritmik yapısına uygun olarak kullanılır ve dansa eşlik eder. İstanbul çiftetellisi, Türkiye'nin müzikal zenginliğini yansıtır ve İstanbul'un kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturur.
Kıbrıs'ta çalınan çiftetellilerin çoğunluğu, 2/4'lük ölçüde çalınır. Ancak, araştırmalarımızda Kıbrıs'ta 4/4'lük ölçüde çalan çalgıcılara da rastladık. Bu çiftetelliler, genellikle Kıbrıs adasının müzikal geleneğinde daha az yaygın olarak çalınır.
Kıbrıs çiftetellilerinin 2/4'lük ölçüsünü belirleyen, ezgiye eşlik eden darbuka ve ud (veya cümbüş) gibi enstrümanların çaldığı ritm motifleridir. Bu ritm motifleri, Kıbrıs çiftetellilerinin karakteristik özelliklerinden biridir ve dansa eşlik eder.
Darbuka, Kıbrıs çiftetellilerinde ritmi belirleyen en önemli enstrümanlardan biridir. Darbuka, çiftetellinin ritmik yapısına uygun olarak kullanılır ve genellikle sol elde tutulur. Ud veya cümbüş ise, çiftetellinin melodi yapısını belirler ve genellikle sağ elde tutulur.
Kıbrıs çiftetellileri, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınır ve dans edilir. Bu çiftetelliler, Kıbrıs adasının müzikal zenginliğini yansıtır ve adanın kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturur. Kıbrıs adasının tarihi ve kültürel geçmişi, çiftetellilerin müzikal yapısında etkisini gösterir ve farklı bir tarz ortaya çıkarır.
Çiftetelliler, diğer Türk müzik formlarında olduğu gibi kısa veya uzun taksimler içerir. Bu taksimler, çiftetellilere karakteristik bir özellik kazandırır ve çiftetelli icrası sırasında önemli bir rol oynar. Bazı durumlarda, temel ezgi hiç çalınmadan sadece çiftetelliye karakter veren eşlik ritmleriyle taksimler yapılabilir veya temel ezgilerin ban motifleri çalınarak çiftetelli icra edilebilir.
Kıbrıs çiftetellisi, İstanbul çiftetellisi veya diğer çiftetellilerde, tempo değişiklikleri sıkça görülür. Tempo, o anki çalanların veya dans edenlerin durumuna göre belirlenir. Ancak, genellikle canlı bir karakterde çalınır ve dansa eşlik eder.
Çiftetelliler, genellikle klarnet, akordeon, bağlama, darbuka ve ud gibi enstrümanlar kullanılarak çalınır. Bu enstrümanlar, çiftetellinin ritmik yapısına uygun olarak kullanılır ve dansa eşlik eder. Çiftetellilerin canlı ve hareketli karakteri, genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınarak dans edilmesiyle öne çıkar.
Sonuç olarak, Türk müzik kültüründe çiftetelliler önemli bir yere sahiptir ve farklı tarzları bulunmaktadır. Taksimler, temel ezgilerin ban motifleri ve değişen tempolar gibi özellikler, çiftetellilerin müzikal yapısını zenginleştirir ve karakteristik özelliklerini belirler.
Kıbrıs ve Bahriye çiftetellileri, genellikle basit motiflerden oluşur. Bu motifler, çiftetellinin ritmik yapısını belirler ve dansa eşlik eder. Kıbrıs çiftetellisi ve Bahriye çiftetellisi, genellikle düğünlerde, sünnetlerde ve kına gecelerinde çalınır ve dans edilir.
Buna karşın, "Kadifeden kesesi" çiftetellisi aynı zamanda bir şarkı olmasından dolayı tam veya genişletilmiş cümlelerden oluşur. Şarkı sözleri, bir kadının hayatındaki değişimleri anlatır ve genellikle mizahi bir dille yazılır. "Kadifeden kesesi" çiftetellisi, diğer çiftetellilere göre daha farklı bir yapıya sahiptir ve sözleriyle de dikkat çeker.
Kıbrıs adasının müzikal geleneğinde çiftetelliler, genellikle halkın günlük yaşamından konuları ele alır ve mizahi bir dille yazılır. Bu çiftetelliler, genellikle dans etmek için uygundur ve geniş kitleler tarafından sevilir. Çiftetellilerin basit yapısı ve hareketli karakteri, Türk müziğinin önemli bir parçasını oluşturur ve özellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde çalınarak dans edilir.
Arabiye oyunu, Türk halk dansları arasında önemli bir yere sahiptir ve genellikle düğün, sünnet, kına gecesi gibi özel günlerde dans edilir. Arabiye oyunu, çiftetellilerle birlikte çalınarak oynanır ve bu nedenle çiftetellilerin önemli bir parçasını oluşturur.
Arabiye oyunu, genellikle kadınlar tarafından oynanır ve dansın ritmik yapısına uygun olarak hareket edilir. Çiftetellilerle birlikte çalınan Arabiye oyunu, dans edenleri ve dinleyicileri coşturur ve Türk müzik kültürünün önemli bir parçasını oluşturur.
Çiftetellilerin Arabiye oyununa eşlik etmesi, dansın ritmik yapısını belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Çiftetelliler, genellikle klarnet, akordeon, bağlama, darbuka ve ud gibi enstrümanlar kullanılarak çalınır ve dansa eşlik eder. Arabiye oyunu sırasında çiftetellilerin canlı ve hareketli karakteri, dansın ritmini ve enerjisini artırır.
Sonuç olarak, Arabiye oyunu Türk müzik kültürünün önemli bir parçasıdır ve çiftetellilerle birlikte çalınarak oynanır. Çiftetelliler, dansın ritmik yapısını belirler ve dansa eşlik eder. Arabiye oyunu ve çiftetelliler, Türk müziğinin zenginliğini yansıtır ve halkın günlük yaşamından konuları ele alarak mizahi bir dille yazılmış şarkı sözleriyle de dikkat çeker
|